پس از انتشار گزارش خودکشی آیناز کریمی، دانش‌آموز ۱۷ ساله، به‌دلیل اعمال خشونت و تهدید مدیر مدرسه و به‌خاطر آن‌چه «رعایت نکردن شئونات با داشتن لاک ناخن و موهای رنگ شده» خوانده شد، امیرحسین جمشیدی، مدیر آموزش و پرورش کازرون، خبر خودکشی را تایید کرد و گفت موضوع در حال پیگیری است.
جمشیدی روز ۱۹ آبان با بیان این که این دختر جوان روز ششم آبان در انبار منزل پدری خود دست به خودکشی زده است، گفت موضوع از سوی دستگاه قضایی در حال بررسی است و تاکنون هیچ نظری از سوی این دستگاه اعلام نشده است.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان، روز ۱۷ آبان در گزارشی نوشت که چند روز پیش در روستای دریس، از توابع شهرستان کازرون، آیناز کریمی، دانش‌آموز کلاس دوازدهم و «نوجوانی پرامید به آینده»، با خشونت و تهدید مدیر مدرسه به دلیل «رعایت نکردن شئونات» و داشتن لاک ناخن و موهای رنگ‌شده روبه‌رو شد.
طبق این گزارش، خانم رحیمی، مدیر مدرسه، برای سرکوب این دختر، حتی با برادرش تماس گرفت و او را از مدرسه بیرون کرد و در نتیجه این فشار و بازخواست‌های خانواده و بر اساس سنت‌های سخت‌گیرانه محلی، در نهایت او به زندگی‌اش پایان داد.
به توصیه کارشناسان اگر با کسی یا کسانی روبه‌رو می‌شوید که از جمله‌ها و عبارت‌هایی نشان‌دهنده افسردگی یا تمایل به پایان زندگی استفاده می‌کنند، از آنان بخواهید با پزشک متخصص معتمد، نهادهایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند یا فردی مورد اعتماد درباره نگرانی‌هایشان صحبت کنند. اگر به خودکشی فکر می‌کنید، در ایران با اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان با بیان این که در این میان، خبری از پیگیری مسئولان نیست، نوشت: «آموزش و پرورش کازرون و مسئولان آن، به‌جای دفاع از حقوق دانش‌آموزان، سکوت کرده‌اند و به حفظ میز و مقام خود راضی‌اند.»
این تشکل صنفی با طرح این پرسش که آیا نباید به جای پنهان‌کاری‌های همیشگی، این زخم‌های عمیق را برای همیشه ریشه‌کن کرد و به جای دفن‌کردن این مسائل، تحلیل و پیشگیری کرد، نوشت: «برخوردهای ایدئولوژیک و سرکوب‌گرانه در مدارس، نه تنها آینده دانش‌آموزان را به تاراج می‌برد بلکه به از دست رفتن جان و انگیزه آن‌ها نیز منجر می‌شود.»
این شورا در ادامه خواستار پایان دادن به سیاست‌های ایدئولوژیک، حذف نگاه تحقیرآمیز به دانش‌آموزان و احترام به آزادی‌های فردی و حقوق انسانی آنان شد و خاطرنشان کرد که سیستم آموزش و پرورش باید از ابزار سرکوب و کنترل ایدئولوژیک دور شود و به جایش نگاهی انسانی و دانش‌محور جایگزین شود.
ویدیوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی، مراسم خاکسپاری آیناز کریمی در شهرستان کازرون را نشان می‌دهند.
پیش از این در روز ۱۵ آبان، خبرگزاری رکنا گزارش داد که آرزو خاوری، دختر دانش‌آموز ۱۶ ساله اهل افغانستان، در شهرری تهران، به دلیل فشارهای مسئولان مدرسه برای تحمیل پوشش اجباری، خودکشی کرد.
پدر آرزو خاوری که در خیابان «فدائیان اسلام» خودکشی کرد، به رکنا گفت که در مدرسه او را اذیت کردند و به من هم گفتند: «دخترت به‌جای شلوار فرم، شلوار لی پوشیده بود.»
پدر این دختر دانش‌آموز با اشاره به این که اولین بار نبوده که با دخترش در مدرسه بدرفتاری می‌کردند، خاطرنشان کرد که سال گذشته هم به بهانه‌های مختلفی مانند این که چرا کمی از موهایش بیرون می‌زده، قصد داشته‌اند از ثبت‌نام او در مدرسه جلوگیری کنند.
پس از انتشار این گزارش و واکنش‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی، اداره آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران در اطلاعیه‌ای مرگ این دانش‌آموز اهل افغانستان را تایید کرد و نوشت: «این دانش‌آموز پس از ترک مدرسه بر اثر سقوط از ارتفاع یک ساختمان مسکونی مصدوم شد و پس از انتقال فوری به بیمارستان، جان خود را از دست داد.»
تجربه‌های پرتکرار
به دنبال وقوع این خودکشی‌ها، ایران‌اینترنشنال از مخاطبان خود پرسید چه تجربه‌ای از فشار برای حجاب به دختران در مدارس دارند؟
شهروندان در بخش عمده‌ای از پیام‌های خود به ایران‌اینترنشنال به مرور تجربه‌های ناخوشایند از فشار بر دانش‌آموزان با شیوه‌های مختلف در مدارس سراسر ایران پرداختند و تاکید کردند که تا وقتی همه با هم متحد نشوند، این فشارها ادامه خواهد داشت.
مخاطبی با بیان این که همواره در مدرسه ترس از ناظم داشته است، گفت: «ما همیشه در مدرسه ترس از ناظم داشتیم. معلم‌ها در کلاس که دوربین هم نداشت به دانش‌آموزان گیر می‌دادند و ناظم بالای سر دانش‌آموزان می‌آمد. انگار که جرمی مرتکب شده باشیم می‌دویدیم و سریع مقنعه سرمان می‌کردیم که مبادا اخراج شویم.»
شهروندی هم گفت در برخی مدارس عده‌ای معلم یا ناظم هستند که هر چه جمهوری اسلامی می‌گوید انجام می‌دهند و حتی کاسه داغ‌تر از آش می‌شوند.
شهروند دیگری با بیان اینکه این سال‌ها به نسبت دهه ۶۰ شرایط بهتر شده است، می‌گوید: «در دهه ۶۰ حتی اجازه پوشیدن کاپشن يا جوراب رنگ شاد هم نمی‌دادند و پاچه‌های شلوار باید به گشادی دامن بود و هر روز صبح اندازه می‌گرفتند.»
این شهروند اضافه کرد که خود به خاطر بردن یک مجله ورزشی «دنیای ورزش» به مدرسه، به مدت سه روز اخراج شده و شرایط به شدت دچار خفقان و اختناق بوده است.
شهروند دیگری با بیان این که نوه‌اش کلاس چهارم ابتدایی است، می‌گوید: «او همیشه وقتی به خانه می‌آید از معلم خود گلایه می‌کند و تاکید می‌کند که در مدرسه و در سر کلاس درس به او گفته‌اند چرا روسری‌ات عقب است و موهایت پیداست؟ چرا روپوش این‌طور است و باید بلندتر باشد.»
این شهروند با اشاره به این که با این موضوع حواس نوه‌اش از درس و تحصیل پرت می‌شود گفت: «با این همه هزینه سنگین واقعا بچه‌ها نمی‌توانند سواد خوبی کسب کنند و با صرف عمر و هزینه از همه موارد نتیجه خوب حاصل نخواهد شد. این روش استعمار، خرافات و بی‌سوادی است.»
برخی هم با بیان این که فشار برای حجاب همواره در مدارس ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی زیاد بوده، گفته‌اند سخت‌تر از این وضعیت، عقاید عقب‌مانده‌ای است که به دانش‌آموزان در دوره‌های مختلف تحمیل کرده‌اند: «مثلا به دانش‌آموزان می‌گفتند شلوار لی نپوشید یا لاک به ناخن نزنید چون گناه دارد.»
یک شهروند که دو دختر دبیرستانی دارد، می‌گوید مدرسه در جمهوری اسلامی به پادگان بدل شده و باعث نابودی روح و روان دانش‌آموزان و پرخاشگر و عصبی شدن آن‌ها می‌شود.
مخاطبی دیگر نیز در پیام خود به ایران‌اینترنشنال می‌گوید: «هر کجا فشار و جبر باشد جواب معکوس می‌دهد. همان‌طوری که پای بگذارند روی تن مار و فشار بیاورند نیش می‌زند، آدمی هم همین‌طور است و در نهایت دوام نمی‌آورد و خشم خود را جور دیگری بروز می‌دهد.»
افزایش فشار بر دانش‌آموزان
طی ماه‌های گذشته گزارش‌های بسیاری درباره افزایش فشارها به دانش‌آموزان برای تحمیل حجاب اجباری و رفتار خشن مدیران مدارس با آن‌ها منتشر شده است.
علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، مهر ماه امسال در یک سخنرانی برای دانش‌آموزان به مناسب بازگشایی مدارس گفت که اولویت این وزارت‌خانه بر‌پایی نماز و برنامه‌های دینی است.
محمدحسین پورثانی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، روز ششم اردیبهشت امسال با بیان این که ۱۶ طرح «عفاف و حجاب» در مدارس در حال اجراست، گفت: «جمهوری اسلامی می‌خواهد دختر ایرانی کنشگر باشد.»
همان‌زمان ویدیوهایی به ایران‌اینترنشنال رسید که نشان می‌دادند دانش‌آموزان مدرسه دخترانه «کمالی دهقان» در شهرک رازی کرج، در اعتراض به رفتار خشن مدیر این مدرسه و فشارهای او در مورد حجاب اجباری، از رفتن به سر کلاس خودداری کرده و با درآوردن مقنعه، در حیاط مدرسه تجمع کردند.
پیش از آن، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، بر ضرورت رعایت حجاب اجباری تاکید کرد و از دستگاه‌های حکومتی خواست در این زمینه فعالانه‌تر عمل کنند.