هیات نمایندگی ایالات متحده در شورای حکام با انتشار بیانیه‌ای درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، گفت که تهران به جای پاسخ دادن به نگرانی‌های جامعه بین‌المللی، به «حرکت در مسیر نادرست» ادامه می‌دهد.

این بیانیه تاکید کرد که جمهوری اسلامی همچنان برنامه هسته‌ای خود را گسترش می‌دهد، آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری نصب و اورانیوم با غنای بالا تولید می‌کند که هیچ توجیه قابل قبولی برای استفاده صلح‌آمیز ندارد.

در بخشی دیگر از بیانیه آمده است: «در واقع، تولید اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران، در تضاد با رفتار سایر کشورهای غیر‌ هسته‌ای عضو ان‌پی‌تی است.»

روز چهارشنبه ۲۱ شهریور، میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در سخنرانی خود در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «اگر برجام به شکل کامل اجرا می‌شد، تقریبا تمام نگرانی‌های موجود در مورد برنامه اتمی ایران برطرف می‌شد.»

به گفته اولیانوف، این توافق به دلیل سیاست کشورهای غربی به ویژه آمریکا، به طور کامل اجرا نشد.

بر اساس آخرین گزارش‌های محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز هشتم شهریور به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است، جمهوری اسلامی همچنان برنامه تولید اورانیوم با غنای بالای خود را که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار گرفته شود، ادامه می‌دهد.

در این گزارش‌ها تاکید شده که به‌رغم همه نگرانی‌ها، جمهوری اسلامی ذخایر اورانیوم غنی‌سازی‌شده با غلظت بالا را افزایش داده است.

کشورهای غربی می‌گویند غنی‌سازی اورانیوم با این غلظت، هیچ توجیه غیرنظامی‌ای ندارد.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز دوشنبه ۱۹ شهریور در نشست شورای حکام آژانس تاکید کرد ذخایر اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی تا سطح ۲۰ درصد و ۶۰ درصد همچنان در حال افزایش است و آژانس، اطلاعات کافی درباره تولید سانتریفیوژها و موجودی آن‌ها در ایران ندارد.

او یادآور شد که جمهوری اسلامی، تعداد آبشارهای مورد استفاده برای غنی‌سازی UF6 را نیز بیشتر کرده است.

بر اساس گزارش گروسی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیوستگی اشراف خود را بر تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها و دیافراگم‌ها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم در ایران از دست داده است.

سه سال و نیم پیش جمهوری اسلامی اجرای تعهدات هسته‌ای خود تحت برجام، از جمله اجرای موقت پروتکل الحاقی را متوقف کرد و از آن زمان، آژانس دسترسی‌های تکمیلی در ایران نداشته است.

نمایندگی آمریکا:‌ تهران با آژانس شفاف نیست

هیات نمایندگی ایالات متحده در شورای حکام در بیانیه خود با اشاره به همین موضوع، تاکید کرد تهران به جای ارائه شفافیت بیشتر، اجرای پروتکل الحاقی را متوقف و تداوم آگاهی آژانس درباره تولید قطعات سانتریفیوژ را قطع کرده است.

این بیانیه افزود: «همان‌طور که به‌وضوح اعلام کرده‌ایم، ایران باید بدون تاخیر بیشتر، تعهدات قانونی خود را در زمینه پادمان‌ها به‌طور کامل اجرا کند و شفافیت کامل در مورد فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی سانتریفیوژها به آژانس ارائه دهد.»

شورای حکام روز ۱۶ خرداد قطعنامه پیشنهادی فرانسه، بریتانیا و آلمان، موسوم به تروئیکا را درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به تصویب رساند و از تهران خواست تا همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بهبود ببخشد و ممنوعیت ورود «بازرسان مجرب» آژانس را لغو کند.

جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ مجوز فعالیت گروهی از بازرسان آژانس در ایران را باطل کرده بود.

گروسی در سخنرانی روز دوشنبه خود گفت هیچ پیشرفتی در حل مسائل باقی‌مانده مربوط به پادمان‌های ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی حاصل نشده اما ایران مدعی است که همه مواد، فعالیت‌ها و مکان‌های هسته‌ای را طبق توافق‌نامه پادمان‌های ان‌پی‌تی اعلام کرده. با این‌حال، این ادعا با یافته‌های آژانس که حاکی از وجود ذرات اورانیوم با منشا انسان‌ساخت در مکان‌های اعلام‌ نشده در ایران است، سازگاری ندارد.

گروسی تاکید کرد که آژانس باید بداند مکان فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مرتبط کجاست.

نمایندگی جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یک‌شنبه ۱۸ شهریور با انتشار یک یادداشت توضیحی، اسناد این نهاد نظارتی سازمان ملل را درباره مراکز و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده تهران «ساختگی و غیرمعتبر» خواند و اعلام کرد حکومت ایران هیچ تعهدی برای پاسخ‌گویی به سوالات آژانس بر اساس این اسناد ندارد.

این یادداشت همچنین نگرانی آژانس در مورد تولید اورانیوم با غنای بالا در ایران را «بسیار تعجب‌آور» توصیف و تاکید کرد: «هیچ محدودیتی در سطوح و مقادیر غنی‌سازی پیش‌بینی شده در موافقت‌نامه پادمان جامع وجود ندارد.»

پیش‌تر و در خرداد امسال نیز نمایندگی جمهوری اسلامی در وین گزارش گروسی را در مورد رفع نشدن ابهام‌ها درباره یافتن ذرات اورانیوم با منشا انسانی در تورقوزآباد، «بر اساس اطلاعات و شواهد غیر‌معتبر» خوانده و گفته بود تورقوزآباد یک «انبار ضایعات صنعتی» است.

اولین بار، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در مهر ۱۳۹۷ در سخنرانی خود در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، با نشان دادن نقشه‌ و عکس به مکانی در تورقوزآباد کهریزک در جنوب غربی تهران اشاره کرد و آن را «انبار مخفی مواد و تجهیزات هسته‌ای» معرفی کرد.

در سال‌های اخیر مقام‌های حکومت ایران به‌طور مکرر به توانایی جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح هسته‌ای اشاره کرده‌اند و اخیرا از تغییر دکترین هسته‌ای تهران سخن گفته‌اند.

علی‌اکبر صالحی، رییس پیشین سازمان انرژی اتمی، در بهمن‌ ۱۴۰۲ با تایید تلویحی دست‌یابی جمهوری اسلامی به توانایی ساخت بمب اتمی گفته بود: «ما همه آستانه‌های علم و فن‌آوری هسته‌ای را داریم.»